مواد و ساخت پیشرفته

شرکت تویوتا به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین خودروسازان جهان، گام‌های مهم و پیشگامانه‌ای برای کاهش ضایعات و استفاده از پسماندها در زنجیره تولید خود برداشته است. این اقدامات بخشی از رویکرد کلان این شرکت در چارچوب توسعه پایدار و حرکت به سمت "تولید سبز" و اقتصاد چرخه‌ای هستند.

تویوتا در سال‌های اخیر تمرکز زیادی بر کاهش اثرات زیست‌محیطی خود داشته و از طریق استراتژی‌های مختلف برای مدیریت بهینه منابع و کاهش پسماندها اقدام کرده است. که در ادامه با برخی از این موارد بیشتر آشنا می‌شویم.

اقدامات کلیدی تویوتا برای کاهش ضایعات و استفاده از پسماندها

"چالش زیست‌محیطی تویوتا 2050"

• تویوتا این برنامه بلندپروازانه را در سال 2015 میلادی معرفی کرد که شامل شش چالش کلیدی برای کاهش اثرات زیست‌محیطی است. این چالش‌ها تا سال 2050 میلادی هدف‌گذاری شده‌اند که تویوتا به یک خودروساز با تولید خنثی از نظر کربن تبدیل شود و ضایعات کارخانه‌ها را به صفر برساند.
• یکی از این چالش‌ها، حذف ضایعات از چرخه تولید است که تمرکز زیادی بر بازیافت و استفاده مجدد از منابع دارد.
1. سیستم‌های تولید ناب (Toyota Production System - TPS):
• تویوتا با استفاده از سیستم تولید ناب که به عنوان یکی از بهترین سیستم‌های تولید در جهان شناخته می‌شود، تلاش می‌کند تا ضایعات را به حداقل برساند. یکی از اصول کلیدی این سیستم، کایزن (بهبود مستمر) است که به طور پیوسته به بهینه‌سازی فرآیندها و کاهش ضایعات می‌پردازد.
• از طریق سیستم تولید ناب، تویوتا تلاش می‌کند تا ضایعاتی مثل استفاده ناکارآمد از مواد، انرژی و زمان را کاهش دهد. این سیستم همچنین باعث شده تا کارخانه‌های تویوتا به‌طور بهینه از مواد خام استفاده کنند و مصرف انرژی کاهش یابد.
2. بازیافت و استفاده مجدد از مواد:
• تویوتا برنامه‌های مختلفی برای بازیافت مواد در کارخانه‌های خود اجرا می‌کند. برای مثال، در فرآیند تولید خودرو، مواد پلاستیکی، فلزی و شیمیایی بازیافت می‌شوند و به چرخه تولید بازمی‌گردند.
• تویوتا در زنجیره تأمین خود از مواد بازیافتی برای تولید قطعات خودرو استفاده می‌کند و این سیاست را به تامین‌کنندگان خود نیز توصیه می‌کند تا مصرف منابع طبیعی کاهش یابد.
• در برخی کارخانه‌های خود، تویوتا توانسته است نرخ بازیافت ضایعات را به صد درصد برساند، به طوری که هیچ ضایعاتی به محل دفن زباله منتقل نمی‌شود.
3. استفاده مجدد از انرژی و کاهش مصرف آب:
• در کارخانه‌های تویوتا، به ویژه در ژاپن، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی و انرژی باد برای تأمین برق کارخانه‌ها توسعه یافته است. تویوتا همچنین تلاش کرده است که مصرف انرژی فسیلی را کاهش داده و به سمت انرژی‌های پاک حرکت کند.
• کاهش مصرف آب نیز یکی از اهداف کلیدی تویوتا در راستای حفظ منابع طبیعی است. این شرکت در کارخانه‌های خود از فناوری‌های نوین برای تصفیه و بازیافت آب استفاده می‌کند تا مصرف آب تازه کاهش یابد.
4. طراحی برای بازیافت:
• تویوتا تلاش می‌کند تا خودروهای خود را به گونه‌ای طراحی کند که بازیافت آن‌ها ساده‌تر باشد. برای مثال، مواد استفاده شده در خودروها قابل جداسازی و بازیافت هستند و استفاده از مواد مضر و دشوار برای بازیافت کاهش یافته است.
• همچنین، در طراحی قطعات خودرو، تویوتا سعی دارد از مواد قابل بازیافت یا تجدیدپذیر استفاده کند.
5. کاهش ضایعات رنگ و پوشش‌دهی:
• یکی از فرآیندهایی که در صنعت خودروسازی به شدت مصرف انرژی و مواد دارد، رنگ‌آمیزی و پوشش‌دهی بدنه خودروها است. تویوتا با استفاده از تکنولوژی‌های جدید، توانسته مصرف مواد شیمیایی در این فرآیندها را کاهش دهد و همچنین ضایعات تولیدی ناشی از این فرآیندها را به حداقل برساند.
6. استفاده از مواد زیستی و پایدار:
• تویوتا در برخی مدل‌های خود از مواد زیست‌پایه استفاده می‌کند که از منابع تجدیدپذیر مثل بیوپلاستیک‌ها به‌دست می‌آیند. این رویکرد نه تنها باعث کاهش ضایعات می‌شود، بلکه مصرف منابع غیرقابل تجدید مانند نفت را کاهش می‌دهد.

نمونه‌های عملی:

• کارخانه تویوتا در ژاپن: یکی از نمونه‌های موفق تویوتا در اقتصاد دایره‌ای، کارخانه‌های ژاپنی این شرکت هستند که در آن‌ها ضایعات به‌طور کامل به چرخه تولید بازمی‌گردند و از مواد بازیافتی برای تولید خودرو استفاده می‌شود.
• مدیریت زباله‌ها در فرآیند تولید خودرو: تویوتا در کارخانه‌های تولید خود در سطح جهان سیستم‌های مدیریت زباله را بهینه‌سازی کرده و تلاش کرده تا زباله‌های تولیدی به حداقل برسد و حتی در برخی کارخانه‌ها این میزان به صفر رسیده است.