مواد و ساخت پیشرفته

اتحادیه اروپا تلاش‌های زیادی برای مقابله با خام‌فروشی مواد و افزایش ارزش افزوده در زنجیره تولید و مصرف انجام داده است که شامل طرح‌ها و برنامه‌هایی با هدف بهبود بهره‌وری، توسعه پایدار و حمایت از صنایع پایین‌دستی است. در زیر به برخی از آنها اشاره می‌شود.

خام‌فروشی به معنای فروش مواد اولیه معدنی به صورت خام و بدون فرآوری است که باعث می‌شود کشورها از ارزش افزوده فرآوری و تولید محصول نهایی محروم بمانند. تولید مس بدون اکسیژن، که یک محصول با ارزش افزوده بالا است به چندین روش به کاهش خام‌فروشی کمک می‌کند.

تولید مس بدون اکسیژن از پسامدهای معدن مس یک فرآیند پیچیده اما امکان‌پذیر است که به دلیل اهمیت اقتصادی و محیط‌زیستی بسیاری از کشورها به دنبال دستیابی به فناوری‌ آن هستند.

مس بدون اکسیژن یا مس اکسیژن‌زدایی شده که به اختصار OFC نامیده می‌شود نوعی مس با خلوص بسیار بالا است که حاوی مقادیر بسیار کمی اکسیژن، معمولاً کمتر از 0.001 درصد است. این نوع مس به دلیل فرآیند تولید ویژه‌ای که در آن اکسیژن از مس حذف می‌شود، دارای ویژگی‌های الکتریکی و حرارتی بهتری نسبت به مس معمولی است.

دبیر ستاد توسعه فناوری‌های مواد و ساخت پیشرفته معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری در مصاحبه اختصاصی با خبرگزاری علم و فناوری آنا به ضرورت تبعیض مثبت قیمتی عدد صادراتی ماده خام و عدد محصول فناورانه تاکید و نحوه حمایت از طرح‌های فناوارنه حوزه مواد و ساخت پیشرفته را تشریح کرد که مشروح این گفت‌وگو را در ادامه مشاهده می‌نمایید.

دبیر ستاد توسعه فناوری‌های مواد و ساخت پیشرفته از پیگیری راه‌اندازی سه مرکز توسعه فناوری مشترک در حوزه های ساخت دقیق، سرامیک های دما بالا و لایه نازک خبر داد.

محققان دانشگاه جیمز کوک فرآیندی را برای سنتز گرافن از روغن پوست نارنگی ایجاد کرده‌اند که سپس از آن برای بازیابی نقره از مواد فتوولتائیک زباله استفاده نمودند.

کشورهایی که در مقابله با خام‌فروشی موفق بوده‌اند، معمولاً به سیاست‌های صنعتی، توسعه زیرساخت‌ها و تقویت بخش‌های تولیدی و فناوری‌محور توجه کرده‌اند. یکی از مثال‌های برجسته در این زمینه، اندونزی است که به ویژه در بخش معدن و منابع طبیعی، اقدامات قابل توجهی برای مقابله با خام‌فروشی انجام داده است.

برنامه Made in China 2025 یک راهبرد جامع توسعه صنعتی است که توسط دولت چین معرفی شده و هدف آن ارتقاء کیفیت و نوآوری در صنایع داخلی چین است. این برنامه در سال 2015 میلادی معرفی شد و به ویژه بر روی افزایش توانمندی‌های چین در صنایع پیشرفته و فناوری‌های نوین تمرکز دارد. یکی از جنبه‌های مهم این برنامه، مقابله با خام‌فروشی مواد معدنی و ارتقاء ارزش افزوده محصولات معدنی است. در این راستا، اقدامات زیر انجام و برنامه‌ریزی شده است:

محققان با پرورش ریزجلبک‌ها (فیتوپلانکتون‌ها) با یک تیر دو نشان زدند! اول آنکه با پرورش این ریزجلبک‌ها اقدام به جذب کربن و کاهش آلودگی هوا کردند و دوم اینکه از آنها برای ساخت جوهر چاپ سه‌بعدی سازگار با محیط‌زیست بهره بردند! نتیجه این تحقیق در مجله ادونس متریال به چاپ رسیده است.